Odbudować, zmienić, zachować? Zamki w krajobrazie Polski
Konferencja, 7–8 listopada 2023 r.,
Centrum Prasowe Foksal, Foksal 3/5, Warszawa
Porozmawiajmy o polskich zamkach. Warto je rekonstruować czy lepiej pozostawić ruiny? Powinny lśnić czy mogą straszyć? Podczas konferencji, organizowanej przez Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków we współpracy ze Stowarzyszeniem Historyków Sztuki i Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków, poszukamy odpowiedzi na te pytania.
Historia nie była łaskawa dla polskich zamków. Żaden spośród ponad czterystu obiektów nie zachował się w swoim pierwotnym kształcie do dzisiaj. Te, które przetrwały, były przebudowywane w rytm zmieniających się mód architektonicznych. Niektóre z nich zostały w XX w. zrekonstruowane, nie zawsze w sposób udany. Tyle że ponad jedna trzecia polskich zamków (około stu sześćdziesięciu) to ruiny. Są wśród nich obiekty czy zespoły obiektów, które odegrały ważną rolę w historii kraju, takie jak zamki kazimierzowskie czy Szlak Orlich Gniazd. Większość z nich ruinami stała się jeszcze w XVI-XVII w. – nie tylko ze względu na wojny, ale też z powodu upływu czasu – i w takim stanie wpisały się w krajobraz naturalny i kulturowy. Czy gdyby zostały odbudowane, stałyby się celem pielgrzymek setek tysięcy turystów? Czy udałoby się znaleźć dla nich nową funkcję? Czy przy skąpych źródłach ikonograficznych i archiwalnych wiemy, jak powinny one wyglądać? Pytanie brzmi: czy należy odbudowywać to, co od wieków pozostaje w ruinie? Czy powinniśmy pozostawić historyczne ruiny w kształcie zastanym – niezmienionym?
Do udziału w dyskusji zaprosiliśmy wybitnych ekspertów i ekspertki z kraju i zagranicy. Będziemy rozmawiać o dobrych praktykach, rekonstrukcjach, sukcesach i porażkach w świecie konserwacji. Celem konferencji jest stworzenie rekomendacji dla inwestorów. Liczymy na to, że po uzgodnieniu z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostaną one włączone do obowiązującego zestawu wytycznych, które od lat wydaje Generalny Konserwator Zabytków. Wytyczne te będą mogły być zastosowane także do innego rodzaju budynków pozostających w ruinie. Organizowane wydarzenie ma charakter otwarty, dlatego zachęcamy wszystkich do rozmowy. Każdy głos – za odbudową zamków lub przeciw niej – zostanie wysłuchany.
Konferencja jest organizowana przez Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków we współpracy ze Stowarzyszeniem Historyków Sztuki i Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków.
Patronem honorowym konferencji jest sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków, dr Jarosław Sellin.