O tym, dlaczego warto oswoić temat śmierci

Serdecznie zapraszamy Państwa na panel dyskusyjny „Ostatnie pożegnanie. Rozmowy o umieraniu i ceremoniach pogrzebowych”, który odbędzie się 9 kwietnia o godz. 17:30, w siedzibie Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Po panelu odbędzie się performance muzyczny – koncert pieśni pogrzebowych „Pieśni przejścia”. Wydarzenie towarzyszy dwudniowej konferencji NIKZ pt. „Przestrzenie pamięci. Zabytkowe cmentarze we współczesnych kontekstach”. 

O śmierci nie rozmawiamy wcale, a w najlepszym razie rozmawiamy za późno. To temat tabu, a na rozmowę o tym „co dalej” decydujemy się dopiero wtedy, gdy bliski choruje lub jest bardzo stary. To krępuje obie strony, rozmowa sprowadza się do przykrego ustalenia kilku podstawowych faktów, a ostatecznie charakter pochówku na ogół znacznie odbiega od stylu życia zmarłego. A można do śmierci przygotować się inaczej. Jak?

O to zapytamy Agatę Malendę, która zawodowo zajmuje się edukacją w obszarze śmierci i żałoby. Wspiera osoby na ostatnim etapie życia jako doula umierania, osoby w żałobie oraz tych, którzy im towarzyszą poprzez konsultacje indywidualne, szkolenia i warsztaty.

Po śmierci bliskiego kolejnym krokiem, z którym musimy się zmierzyć, to współpraca z domem pogrzebowym. Co to oznacza? Agnieszka Beczek, czyli „Pani z domu pogrzebowego”, pracowniczka domu pogrzebowego „Mój Anioł” opowie o swojej pracy w branży funeralnej. W ludzki i zrozumiały sposób oswaja ludzi z tematami tabu i mówi o tym co się dzieje z naszym ciałem po śmierci.

Rytuały związane ze śmiercią i pochówkiem występują w każdej kulturze. Zwłaszcza muzyka i śpiew bywa że towarzyszy zmarłym w ostatniej drodze. I nie mówimy tu tylko o marszu żałobnym, pieśni kościelnej „Anielski orszak” i trąbce nad grobem. Paweł Grochocki opowie o folklorze  religijnym, obrzędach i pieśniami pogrzebowymi i ich znaczeniu dla tradycji. W końcu bliscy zmarłego stoją przed wyborem wiekopomnym – miejsca i kształtu nagrobka.

Symbole, rzeźby, zdjęcie, intymne epitafia. Dra Kubę Marię Mazurkiewicza zapytamy o wymiar symboliczny i estetyczny cmentarzy. A ten ostatni – jak wiadomo – obecnie pozostawia wiele do życzenia.

Panel poprowadzi  Agata Jankowska, dziennikarka i reportażystka, związana m.in. z czasopismami „Forbes Woman” i „ELLE Polska”, wcześniej także z tygodnikami „Wprost” oraz „Przekrój”.

Po panelu odbędzie się performance muzyczny – koncert pieśni pogrzebowych „Pieśni przejścia”:

„Pieśni przejścia” to koncert zbudowany z polskich pieśni obrzędowych, ze zdecydowaną dominacją lubelskich pieśni żałobnych. Minimalistyczny skład sprawdza się w tym przypadku doskonale, a wykonawcy stanowią na scenie kompletną, spójną całość. Zdystansowany śpiew i kreacja Pawła Grochockiego przybliża słuchaczowi tradycyjny kontekst repertuaru żałobnego. W kontrze do niego stoi dynamiczna i ekspresyjna gra Pawła Odorowicza, dopełniająca silny i emocjonalny przekaz wykonywanych pieśni.

Wstęp wolny, zapraszamy serdecznie!

Agata Malenda, Instytut Dobrej Śmierci

Z zawodu specjalistka chorób wewnętrznych oraz hematologii, z pasji lekarka hospicyjna. Inicjatorka cyklu konferencji: Empatia a umieranie i śmierć. Dobre praktyki w relacji lekarz-pacjent-rodzina, współorganizowanej z Okręgową Izbą Lekarską w Warszawie.

Śmierć od zawsze wydawała jej się naturalną składową naszego życia, jednakże wie, że wielu ludzi odczuwa ją zupełnie inaczej. Jej celem jest pomoc osobom w stanie terminalnym w oswajaniu tego momentu oraz zachowanie jak najlepszej jakości życia do jego ostatnich chwil.

Agnieszka Beczek

Pracowniczka domu pogrzebowego, instagramerka. Znana jako „Pani z domu pogrzebowego” na Instagramie, gdzie prowadzi otwarty dialog o swojej pracy w branży funeralnej. W ludzki i zrozumiały sposób oswaja ludzi z tematami tabu i mówi o tym co się dzieje z naszym ciałem po śmierci. Pracowniczka domu pogrzebowego „Mój Anioł” w Warszawie. Swoje działania opiera na doświadczeniach nabytych w życiu prywatnym i zawodowym. Szkoliła się nie tylko w zakresie tanatokosmetyki, ale również w obszarze wsparcia dla osób w żałobie.

Paweł Grochocki

Śpiewak i nauczyciel śpiewu, śpiewak pogrzebowy, psychotanatolog i śpiewoterapeuta. Zajmuje się stylem śpiewu męskiego i folklorem religijnym, obrzędami i pieśniami pogrzebowymi. Uczy się od wiejskich śpiewaków, prowadzi badania terenowe i warsztaty śpiewu. Uczeń śpiewaka pogrzebowego Jana Wnuka ze Zdziłowic i Genowefy Lenarcik ze Słotwin. Zaangażowany w ruch odrodzenia muzyki tradycyjnej w Polsce.

W 2015 roku w ramach stypendium MKiDN realizował projekt „Już idę do grobu – tradycyjne pieśni pogrzebowe Lubelszczyzny i Podlasia”. W 2016 roku zajął II miejsce w kategorii solista podczas Turnieju Muzyków Prawdziwych w Szczecinie. W 2017 roku w duecie Grochocki_Odorowicz zdobył Grand Prix XX Festiwalu Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. W listopadzie 2018 odbyła się premiera płyty „Minimal Blood”, na której śpiewa tradycyjne pieśni o kobietach i krwi, natomiast we wrześniu 2019 miała miejsce premiera płyty „Pieśni przejścia – tradycyjne pieśni o śmierci i pogrzebowe”, którą nagrał z Pawłem Odorowiczem i Olgą Kozieł.

dr Kuba Maria Mazurkiewicz

Projektant, artysta, wykładowca na Wydziale Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Przez ostatnie dziesięć lat współzałożyciel kilku inicjatyw projektowo-artystycznych (np. Pracownia Struktur Mentalnych, zespół wespół) obecnie prowadzi własną pracownię projektową. Ostatnio autor wystawy Wyobraźnia funeralna. Wobec polskiego prawa pogrzebowego 1959–2021 (galeria Dizajn BWA Wrocław, 2021) oraz książki Wzornik alternatywnych symboli śmierci (Dar Dobryszyc, Warszawa 2022).