„Odbudować, zmienić, zachować? Zamki w krajobrazie Polski” – podsumowanie konferencji

W dniach 7–8 listopada 2023 r. w warszawskim Centrum Prasowym „Foksal” odbyła się dwudniowa konferencja pt. „Odbudować, zmienić, zachować? Zamki w krajobrazie Polski”. Wydarzenie organizowane było przez Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków przy współpracy ze Stowarzyszeniem Historyków Sztuki oraz Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków. Patronem honorowym konferencji był sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków dr Jarosław Sellin. Patronat medialny nad wydarzeniem objęli: TVP Historia, Histmag.org, Magazyn Architecture Snob oraz Murator+.

Najważniejszym celem konferencji było wspólne stworzenie listy eksperckich rekomendacji dotyczących najlepszych standardów postępowania z ruinami obiektów zamkowych. Rekomendacje te przedłożone zostaną Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Do udziału w spotkaniu zostało zaproszonych 24 specjalistów i specjalistek z Polski i z zagranicy: z Czech, Słowacji, Niemiec oraz Ukrainy. Wygłoszono ponad dwadzieścia referatów dotyczących różnych aspektów zagadnienia odbudowy zamków, omawianych z perspektywy architektury, historii, historii sztuki oraz konserwacji i ochrony zabytków.

W trakcie dwóch dni konferencji uczestnicy i uczestniczki mieli okazję nie tylko wysłuchać interesujących wykładów, ale także wziąć udział w panelach dyskusyjnych, w ramach których toczyły się ożywione rozmowy. Wystąpienia podzielone były na cztery grupy tematyczne, obejmujące kolejno zagadnienia: polskich zmagań z odbudową ruin, doświadczeń z odbudową ruin w krajach sąsiednich, ewentualnej gotowości (bądź jej braku) do odbudowy ruin w Polsce oraz tzw. warunków brzegowych odbudowy.  Prelegenci  nakreślili największe wyzwania i trudności związane z odbudową zamków oraz przybliżyli osiągnięte na tym polu sukcesy, mogące stanowić wzorzec lub inspirację dla kolejnych tego typu przedsięwzięć. Zachęcamy do przeczytania podsumowania z pierwszego dnia konferencji, które można znaleźć tutaj.

„Czy jesteśmy gotowi do odbudowy?” – takim pytaniem rozpoczął się drugi dzień konferencji NIKZ. Spróbowali na nie odpowiedzieć eksperci wygłaszający prezentacje w trakcie pierwszego panelu dyskusyjnego:  dr Małgorzata Gwiazdowska, dr Andrzej Siwek, prof. ucz. dr hab. Anna Sylwia Czyż oraz dr Dariusz Kopciowski.

Nad tym, czy analogia może być podstawą do fizycznej „rekonstrukcji” historycznej budowli, zastanawiał się dr inż. arch. Wojciech Wółkowski. Dr inż. arch. Piotr Błoniewski przybliżył wpływ prac przedprojektowych na projekt odbudowy zabytku. Z kolei jeden z ekspertów NIKZ, Roman Marcinek, omówił zagadnienia związane z badaniem otoczenia zamku.

W trakcie drugiej części panelu, zatytułowanego „Warunki brzegowe odbudowy”, dr inż. arch. Jerzy Wowczak omówił własne doświadczenia związane z prowadzeniem prac projektowych w obiekcie zabytkowym, natomiast dr inż. Stanisław Karczmarczyk poruszył temat wybranych przykładów metod ochrony zabytków ujętych w rejestrze jako ruina. Konferencję zamknęło wystąpienie dr. Przemysława Nocunia dotyczące społecznego odbioru zamkowych ruin  i zaangażowania w ich utrzymanie na przykładzie wybranych inicjatyw z terenów Francji i Wielkiej Brytanii.

Dziękujemy zaproszonym ekspertom i ekspertkom, mediom oraz wszystkim uczestnikom i uczestniczkom za obecność i zaangażowanie. Szczegółowe opisy wszystkich wykładów oraz sylwetki prelegentów i prelegentek znajdują się w programie konferencji dostępnym tutaj.

Nagranie pokonferencyjne dostępne będzie na kanale Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków na platformie YouTube.

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wydarzenia (fot. Marcin Zieliński) i zachęcamy do śledzenia profili NIKZ w mediach społecznościowych, na których będziemy informowali na bieżąco o planowanych wydawnictwach pokonferencyjnych.